Artykuł stanowi część raportu Rynek transportowy 2024/2025. Wnioski, prognozy, wyzwania. Potrzebujesz więcej informacji?
Globalny przemysł transportowy znajduje się w punkcie zwrotnym, przygotowując się na dynamiczne zmiany, które mają doprowadzić do jego znacznego wzrostu. Prognozy wskazują na średnioroczne tempo wzrostu (CAGR) na poziomie 5,4%, co do 2030 r. przełoży się na wartość rynku wynoszącą 11,1 biliona USD. Choć dodajmy, to tempo wzrostu jest wolniejsze niż oczekiwano przed pandemią, kiedy zakładano wskaźnik na poziomie 19,8%. Dynamikę rozwoju sektora wyznaczają nowoczesne technologie oraz zrównoważony rozwój.
Coraz więcej AI w transporcie
Postęp technologiczny coraz wyraźniej zmienia oblicze transportu. Sztuczna inteligencja (AI) oraz automatyzacja odgrywają coraz większą rolę w zarządzaniu procesami operacyjnymi. Według prognoz, w 2025 r. AI przekształci się z narzędzia wspierającego proste zadania, w technologię umożliwiającą autonomiczne podejmowanie decyzji. Narzędzia oparte na AI pozwolą na dynamiczne dostosowywanie tras w czasie rzeczywistym – w zależności od warunków drogowych i pogodowych, a także umożliwią skuteczniejsze planowanie czynności serwisowych, redukując przestoje. Wsparcie cyfryzacji, promowane przez unijne polityki transportowe, przyspiesza modernizację systemów transportowych, zwiększa bezpieczeństwo i wspiera zrównoważony rozwój dzięki inteligentnym systemom transportowym.
Warto jednak podkreślić, że wszystkie te ambitne cele oraz dumnie kreślone raporty nie przekładają się na sytuację sektora MSP, który pozostaje znacząco w tyle za rozwojem innowacji, koncentrując się na staraniach o utrzymanie płynności finansowej i przetrwanie w niestabilnych warunkach rynkowych.
Inteligentne systemy transportowe odgrywają coraz istotniejszą rolę w nowoczesnej logistyce, wprowadzając zmiany umożliwiające optymalizację szeregu procesów. Technologie IoT (Internet rzeczy) umożliwiają monitorowanie floty i magazynów w czasie rzeczywistym, skutkując lepszym wykorzystaniem zasobów i możliwością optymalizacji tras oraz całych ścieżek dostaw. Zaawansowane algorytmy w systemach ITS pozwalają obecnie dostosowywać plany transportowe nawet do zmieniających się warunków drogowych i pogodowych. W efekcie uczestnicy łańcuchów dostaw mogą osiągać znaczące oszczędności paliwa, w tym samym czasie redukując emisyjność CO2. Jednocześnie automatyzacja magazynowania umożliwia efektywniejsze zarządzanie zapasami oraz precyzyjne prognozowanie popytu, minimalizując ryzyko braków magazynowych i poprawiając jakość usług.
Internet rzeczy i dekarbonizacja
Można zaryzykować twierdzenie, że obecnie IoT rewolucjonizuje sektor TSL, oferując nowe możliwości monitorowania i zarządzania zasobami – i trend ten z pewnością utrzymany zostanie w roku 2025. Czujniki lokalizacyjne i diagnostyczne, zamontowane na pojazdach (ale i w centrach logistycznych), dostarczają szczegółowych danych, które pozwalają na szybką reakcję w przypadku nieprawidłowości, zwiększając bezpieczeństwo dostaw. Dzięki integracji z systemami zarządzania flotą możliwa jest optymalizacja tras i efektywniejsze wykorzystanie pojazdów, pozwalające na redukcję kosztów operacyjnych oraz emisji CO2.
Automatyzacja procesów śledzenia zapasów i prognozowania popytu dodatkowo usprawnia funkcjonowanie łańcuchów dostaw, co jest kluczowe w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu biznesowym.
Transformacja w kierunku transportu zeroemisyjnego nabiera tempa w odpowiedzi na ambitne cele klimatyczne Unii Europejskiej. Transport drogowy towarów odpowiada obecnie za około 25% emisji CO2 w UE, co stawia go w centrum działań na rzecz dekarbonizacji. Inwestycje w infrastrukturę, takie jak stacje ładowania pojazdów elektrycznych oraz tankowania wodoru wzdłuż głównych korytarzy transportowych mają kluczowe znaczenie dla rozwoju bardziej ekologicznych środków transportu. Na rynku europejskim pojawia się coraz więcej modeli ciężarówek zeroemisyjnych, które sprawdzają się w transporcie regionalnym i miejskim, a ich zasięg operacyjny wynosi obecnie od dwustu do czterystu kilometrów.
25%
Taki jest udział transportu drogowego w emisji dwutlenku węgla w Europie. Inwestycje w transport intermodalny (z udziałem kolei) oraz ciężarówki zeroemisyjne mają zredukować ten problem. Dzisiaj wyzwaniem są ceny nowych pojazdów elektrycznych, które dwu-trzykrotnie przewyższają koszty zakupu standardowych trucków.
Źródło: Europejska Agencja Środowiska
Ciężarówki elektryczne zbyt drogie
Prognozy na rok 2025 zakładają dalszy rozwój infrastruktury i wzrost udziału pojazdów zeroemisyjnych w transporcie towarowym. Według raportów rynkowych oczekuje się, że około 10% nowych rejestracji ciężkich pojazdów użytkowych w UE będzie dotyczyło modeli zeroemisyjnych, a sieć publicznych punktów ładowania dla takich pojazdów wzrośnie do dwóch tysięcy. Warto również odnotować innowacyjne projekty, takie jak elektryfikacja autostrad za pomocą pantografów, które testowane są w Niemczech i Szwecji.
Dużym problemem i wyzwaniem pozostają natomiast wysokie koszty zakupu pojazdów zeroemisyjnych, które obecnie są 2-3 razy wyższe od tradycyjnych modeli spalinowych (zależnie od typu i modelu). Jednak dzięki programom wsparcia i rosnącej skali produkcji, można spodziewać się w dłuższej perspektywie ich stopniowego spadku.
Z perspektywy regulacyjnej, w 2025 r. spodziewane są bardziej rygorystyczne normy emisji CO2 oraz dodatkowe zachęty finansowe dla firm inwestujących w technologie zeroemisyjne. Wszystkie te działania, w połączeniu z postępem technologicznym, mają na celu kształtowanie przyszłości transportu jako bardziej ekologicznego, efektywnego i dostosowanego do wyzwań współczesnego świata i ewoluującej gospodarki.
Intermodal coraz powszechniejszy
Transport intermodalny w Unii Europejskiej odgrywa kluczową rolę w zrównoważonym rozwoju sektora transportowego, integrując różne gałęzie transportu w celu zwiększenia efektywności i redukcji emisji. W ostatnich latach obserwuje się rosnące zainteresowanie tym segmentem, wynikające z polityk unijnych promujących ekologiczne rozwiązania oraz z potrzeby optymalizacji łańcuchów dostaw. W 2023 r. rynek intermodalny w UE napotkał jednak pewne wyzwania.
Spadek koniunktury w światowym handlu oraz trwający konflikt zbrojny na Ukrainie wpłynęły na dynamikę przewozów. Przedsiębiorcy musieli dostosować się do zmieniających się warunków, co niosło konieczność zwiększenia elastyczności i wprowadzania innowacyjnych rozwiązań, w szczególności organizacyjnych (poprawa dynamiki planowania, niekonwencjonalne działania w zakresie dostaw ostatniej mili).
Mimo tych trudności perspektywy na przyszłość pozostają pozytywne. Prognozy na 2025 r. wskazują na dalszy rozwój transportu intermodalnego w UE. Wzrost ten będzie napędzany przez inwestycje w infrastrukturę, takie jak budowa nowych terminali i modernizacja istniejących, co powinno zwiększyć przepustowość i efektywność wykonywanych operacji przewozowych. Dodatkowo, unijne inicjatywy, takie jak Zielony Ład, będą promować przenoszenie ładunków z transportu drogowego na bardziej ekologiczne środki, w tym kolej i żeglugę śródlądową.
Uwaga na prognozy
Należy jednak być ostrożnym w tym prognozowaniu z uwagi na fakt, iż te same hasła powielane są na przestrzeni dekad, a zmiany rynkowe, szczególnie w obliczu kryzysu, odnotowywane są każdorazowo na poziomie niższym od oczekiwanego. Warto jednak również zauważyć, że rozwój transportu intermodalnego przyczynia się do realizacji celów klimatycznych UE, redukując emisje gazów cieplarnianych i wspierające zrównoważony rozwój. Można zatem zakładać, iż w 2025 r. udział transportu intermodalnego w ogólnym wolumenie przewozów towarowych będzie systematycznie wzrastał, co pozytywnie wpłynie tak na wizerunek, jak i konkurencyjność europejskiej gospodarki.
