Niewystarczające umiejętności młodych kierowców
Brak kierowców zawodowych to jedno z największych wyzwań polskiego sektora transportowego. Równie ważnym problemem są niewystarczające umiejętności młodych kierowców. Poprawa jakości szkoleń to klucz do podniesienia standardów w branży transportowej. “Ocena rynku szkoleń” przeprowadzona przez TLP pokazuje, że edukacja polskich kierowców wymaga znacznych usprawnień. Przedsiębiorstwa transportowe w większości zatrudniają małe zespoły kierowców. 43% firm zatrudnia do 10 osób, a jedynie 23% to firmy z ponad setką kierowców.
Problemy z jakością pojazdów szkoleniowych
Szymon Biel z Asmo Solutions zwraca uwagę, że wielu kierowców po uzyskaniu prawa jazdy wymaga dalszego szkolenia. Standardowe kursy prawa jazdy są przeprowadzane na zestawach tandemowych, podczas gdy większość prac dla kierowców z małym doświadczeniem jest związana z kierowaniem zestawami ciągnik siodłowy plus naczepa.
Obecne przepisy umożliwiają szkolenia na ciężarówkach z przyczepami zamiast ciągników siodłowych z naczepami, co jest tańsze, ale nieefektywne. Przewoźnicy od lat żądają szkoleń na nowym i cięższym sprzęcie. Mimo częściowego uwzględnienia tych postulatów, ośrodki szkoleniowe nadal korzystają z mniejszych i starszych pojazdów, co prowadzi do niepełnego przygotowania kierowców.
Brak specjalistycznych kwalifikacji wśród kierowców
Sylwia Witak z Asmo Solutions podkreśla, że głównym problemem są oferty pracy wymagające wyższych kwalifikacji, takie jak prowadzenie cystern czy silosów, które wymagają uprawnień ADR. Szkolenia te są kosztowne, a nawet posiadając uprawnienia ADR, kierowcy nie mają gdzie przeszkolić się na tak wymagające zestawy.
Konieczność modernizacji pojazdów szkoleniowych
Ministerstwo Infrastruktury przedłużyło możliwość szkolenia na lżejszym sprzęcie do 2027 roku. Jan Buczek, prezes Zrzeszenia Międzynarodowych Przewoźników Drogowych, podkreśla, że różnica w prowadzeniu zestawów jest oczywista. Kierowcy po szkoleniu i zdanym egzaminie dopiero rozpoczynają realną naukę u przyszłego pracodawcy.
Konsekwencje niedopasowanych szkoleń
Obecne szkolenia i egzaminy nie odzwierciedlają rzeczywistych warunków pracy. Firmy transportowe muszą inwestować w dodatkowe szkolenia, aby nowi kierowcy mogli prawidłowo obsługiwać ciężkie zestawy, ich systemy pokładowe oraz wykonywać skomplikowane manewry. To generuje dodatkowe koszty i może zniechęcić nowych kierowców do zawodu.
Reforma programów nauczania
Program nauczania powinien być dostosowany do potrzeb rynku pracy. 80% pracodawców ma problem z pozyskaniem odpowiednio wykwalifikowanych pracowników, podczas gdy ponad 30% młodych Polaków nie może znaleźć pracy. Dualne kształcenie, łączące naukę zawodu z praktykami w przedsiębiorstwach, może być rozwiązaniem.
Przykład dobrych praktyk w branży transportowej
Asmo Solutions, z ponad 10-letnim doświadczeniem w branży transportowej, opracowało programy Asmo Akademia oraz Asmo Profit. Program Asmo Akademia opiera się na współpracy z klientami, którzy udostępniają swoje pojazdy do wewnętrznych szkoleń, co pozwala na praktyczne podnoszenie kwalifikacji. Program Asmo Profit współpracuje z ośrodkami nauki jazdy, zwracając nawet 100% kosztów szkolenia po trzech miesiącach pracy.
Współpraca międzysektorowa jako rozwiązanie
Niedostateczne zaangażowanie państwa w rozwiązanie problemu braków kadrowych oraz brak odpowiedniego wsparcia finansowego dla ośrodków szkoleniowych to istotne przeszkody. Inwestycje w nowe zestawy szkoleniowe oraz refundację częściowych kosztów uzyskania prawa jazdy mogłyby znacząco poprawić sytuację.
Kluczowe działania na rzecz poprawy sytuacji
Aleksandra Sawicka-Obiegły z Asmo Solutions podkreśla, że skoordynowane działania na poziomie rządowym i lokalnym są niezbędne. Rekomendacje obejmują:
- 👉 Zwiększenie inwestycji w nowoczesne zestawy szkoleniowe.
- 👉 Skrócenie okresu oczekiwania na egzaminy w ośrodkach WORD.
- 👉 Wprowadzenie programów współfinansowanych przez rząd i prywatne przedsiębiorstwa.
- 👉 Wykorzystanie wzorców z innych krajów.
Podnoszenie kwalifikacji jako inwestycja w przyszłość
Rynek pracy w transporcie zmaga się z brakiem kierowców, a świeżo wyedukowani okazują się często niewyedukowani. Inwestycje w podnoszenie kwalifikacji obecnych pracowników mogą budować przewagę konkurencyjną firm transportowych. 50% firm planuje inwestować w nowe kompetencje swoich pracowników.
Podsumowanie i wnioski
Rozwiązanie problemu braku wykwalifikowanych kierowców w polskim sektorze transportowym wymaga skoordynowanych działań na wielu poziomach. Inwestycje w szkolenia, lepsze dostosowanie programów edukacyjnych do realiów rynkowych oraz wsparcie finansowe ze strony państwa mogą znacząco poprawić sytuację, przyczyniając się do rozwoju gospodarczego kraju.
- Artykuł powstał na podstawie tekstu Polskiego Instytutu Transportu Drogowego.
