W zależności jednak od rodzaju przewożonego towaru, a więc jego klasy, przewoźnika obowiązują nieco odmienne warunki przewozu. Warto jednak przymierzyć się do przyjmowania zleceń na ładunki ADR, gdyż w całej UE rośnie produkcja w szeroko pojętym przemyśle chemicznym. Co za tym idzie, wzrastają także potrzeby transportowe. Stawki frachtowe są w segmencie przewozów ADR nawet o 20% wyższe od standardowych.
Gdzie szukać najwyższych przychodów
Dlaczego rynek transportu ADR jest tak pożądany w sieci dostaw? Bo obsługuje przewóz materiałów wymagających szczególnej ostrożności i zgodności z rygorystycznymi regulacjami. Wartość rynku trudno oszacować precyzyjnie, ale według danych Eurostatu przewozy towarów niebezpiecznych stanowią istotną część transportu drogowego w UE. Największe przychody generują przewozy gazów (klasa 2), cieczy łatwopalnych (klasa 3) oraz substancji żrących (klasa 8), głównie ze względu na ich znaczenie w przemyśle chemicznym, petrochemicznym i energetycznym.
Rynek dzieli się na 9 klas towarów, obejmujących m.in. gazy, ciecze łatwopalne, materiały wybuchowe, substancje toksyczne czy żrące. Transport towarów niebezpiecznych podlega przepisom ADR, które obowiązują w całej Europie i regulują zasady bezpiecznego przewozu. ADR to francuski skrót od nazwy międzynarodowej konwencji dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, która w 1957 r. została podpisana w Genewie.
Nie wszystkie rodzaje przewozów ADR wymagają specjalistycznego sprzętu oraz systemu monitoringu. Rygorystyczne zabezpieczenia stosuje się np. przy przewozie materiałów łatwopalnych czy toksycznych, ale przy przewozie farb czy lakierów wymogi są już mniejsze. Co istotne, transport materiałów niebezpiecznych można realizować zarówno przy użyciu nadwozia zamkniętego, jak i otwartego. Trzeba jednak korzystać z certyfikowanych opakowań, a oznakowane towary muszą być właściwie zabezpieczone podczas przewozu.
Przewoźnik powinien wyznaczyć co najmniej jednego doradcę do spraw bezpieczeństwa przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (DGSA), który będzie sprawował nadzór wewnętrzny nad przewozami wykonywanymi przez przedsiębiorstwo przewoźnika. Powinien także przeszkolić osoby zaangażowane w takie przewozy, odpowiednio do zajmowanego stanowiska, zakresu ich obowiązków i związanej z nimi odpowiedzialności
Małgorzata Grzegorczyk
Ekspertka ze Związku Pracodawców Transport i Logistyka Polska
Zmiany w przepisach
Trzeba pamiętać, że przepisy ADR zmieniają się w cyklu dwuletnim, co oznacza, że uczestnicy łańcucha dostaw, w tym przewoźnicy, powinni szczególnie pamiętać o systematyczności i powtarzalności takich szkoleń. Ostatnia aktualizacja przepisów na lata 2023-2025 dotyczyła np. zmian w transporcie baterii litowych oraz sposobu pakowania takich baterii. Ta regulacja jest szczególnie ważna dla firm przewożących elektronikę i sprzęt medyczny, w których wykorzystywane są takie baterie.
Najnowsze zmiany w przepisach ADR wprowadzają także uproszczone procedury związane z transportem niebezpiecznych odpadów. Ta zmiana jest z kolei ważna dla wszystkich europejskich przewoźników zajmujących się utylizacją odpadów medycznych i chemicznych. Nowy sposób dokumentowania transportu wprowadza elastyczniejsze zasady w sytuacji, w której nie można precyzyjnie określić ilości odpadów przeznaczonych do przewozu.
Realizacja zleceń ADR niemal w każdym przypadku związana jest z uzyskaniem marży wyższej od standardowych. Generalnie obowiązuje zasada, że im większe ryzyko związana z rodzajem zlecenia, tym wyższa marża. Przykładowo, przewóz materiałów o wysokim ryzyku może generować marże netto rzędu 10-20%, podczas gdy przewozy materiałów niskiego ryzyka osiągają marże na poziomie 3-10%.
Jak się przygotować do realizacji transportu
Transport ADR związany jest jednak z odpowiednim przygotowaniem do jego realizacji. Trzeba zainwestować w odpowiedni sprzęt, adekwatny do produktów, które akurat przewozimy. Wspomniana konwencja ADR oraz przepisy krajowe regulują standardy przewozu poszczególnych rodzajów materiałów niebezpiecznych.
Wejście na rynek transportu ADR wymaga znacznych inwestycji i spełnienia wielu wymogów. Związanych np. z certyfikacją kierowców i pojazdów oraz zgodności z międzynarodowymi przepisami ADR. Wyzwaniem jest także konkurencja ze strony dużych firm logistycznych, które zdominowały rynek dzięki rozwiniętej infrastrukturze i relacjom z klientami. Trzeba także pamiętać o kosztownych inwestycjach w systemy monitoringu, telematyki oraz dostosowaną infrastrukturę magazynową
Piotr Skobało
Doradca rynku TSL, dyrektor zarządzający spółki Magna Valor
Firma transportowa, której zlecono przewóz niebezpiecznego ładunku zobowiązany jest do podstawienia właściwego pojazdu, który powinien być zaopatrzony w pomarańczowe, prostokątne tablice odblaskowe umieszczone z przodu i z tyłu pojazdu. Ciężarówka musi spełniać wiele warunków technicznych, a w przypadku części przewozów być wyposażona w systemy kontrolne i pomiarowe. Co bardzo ważne, od kierowcy wymagany jest aktualny certyfikat ADR wraz z odpowiednim szkoleniem, a także polisa ubezpieczeniowa dedykowana transportowi ładunków niebezpiecznych Transport ADR jest ważnym ogniwem łańcuchów dostaw w Europie, a zapotrzebowanie na przewóz materiałów niebezpiecznych rośnie. Zleceń związanych z realizacją takich transportów można szukać na giełdach transportowych. Platforma Trans.eu umożliwia dostęp do około 9,5 miliona ofert miesięcznie, na każdy typ nadwozia. To dobre miejsce, aby znaleźć zlecenie ADR gwarantujące godziwą marżę.
