Najkrócej można by odpowiedzieć na to pytanie: wszystkie strony zainteresowane realizacją zlecenia. Bo przecież wszystkim uczestnikom sieci dostaw powinno zależeć, aby przewożony towar w nienaruszonym stanie dotarł do odbiorcy. Ogólne zasady związane z realizacją umowy przewozowej są wspólne dla wszystkich sygnatariuszy Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z 1956 r. (Polska przystąpiła do niej w 1962 r.). W poszczególnych krajach przyjęto jednak różne rozwiązania szczegółowe.
Kto zabezpiecza ładunek w pojeździe
– W przepisach belgijskich zabezpieczenie ładunku wiąże się ze ścisłą współpracą załadowcy, spedytora i przewoźnika, dzięki temu ten ostatni może się lepiej przygotować do przewozu. W warunkach niemieckich nie można np. przewozić prętów stalowych w pojazdach do tego nieprzystosowanych – tłumaczy różnice Leszek Kobylarz z Wojewódzkiego Inspektoratu Transportu Drogowego w Bydgoszczy.
- Przeczytaj więcej:
- Wyszukuj ładunki wzdłuż trasy i zwiększaj swój zysk!
- Loads2GO – aplikacja pomagająca znaleźć optymalne zlecenia
Zgodnie z przytoczoną tutaj Konwencją CMR (art. 17 ust. 1) „Przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpiło w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem’’. Podobne zasady obowiązują w prawie krajowym. Trzeba jednak dodać, że przepisy konwencji mają zastosowanie w przypadku tras, w których miejsce załadunku i miejsce dostawy znajdują się w dwóch różnych państwach. Przyjmuje się więc, że czynności załadunkowe i rozładunkowe są poza odpowiedzialnością prawną przewoźnika, ale zabezpieczenie towaru w pojeździe należy już do niego.
– Chyba, że co innego wynika z umowy przewozu i nadawca wskazał przewoźnikowi, jak ma zabezpieczyć ładunek, jakich środków ma użyć, czy ma np. użyć pasów, czy ma nie używać pasów, bo może to spowodować uszkodzenie wiaderek w farbą. Najczęściej to jednak przewoźnik wybiera sposób zabezpieczenia ładunku. Pod pewnymi warunkami może się jednak zwolnić z odpowiedzialności – tłumaczy Maurycy Kieruj, radca prawny w spółce TC Kancelaria Prawna, ekspert rynku transportowo-logistycznego.
Uwagi w liście przewozowym
Jedną z takich sytuacji jest np. niewłaściwe opakowanie towaru przez nadawcę, uszkodzenia widoczne jeszcze przed rozpoczęciem transportu albo w wyniku niewłaściwego rozładunku przez odbiorcę. Jak wspominaliśmy bowiem, czynności ładunkowe należą odpowiednio do obowiązków nadawcy lub odbiorcy, co reguluje Konwencja CMR oraz art. 43 ustawy Prawo przewozowe.
W najczęstszej sytuacji jednak firma transportowa odpowiada tylko za bezpieczny przewóz. – Z większością klientów współpracujemy od dawna i ustalamy sposób zabezpieczenia ładunku: czy mają to być np. pasy transportowe czy kątowniki. Połowa sukcesu to dogadanie się z klientem na etapie ofertowania, wyjaśniamy także na bieżąco wszelkie wątpliwości. Rozmawiamy o odpowiednim nacisku na osie, jeżeli zgłasza nam to kierowca obecny przy załadunku – mówi Przemysław Wadas, lider działu technicznego firmy transportowej LINK sp. z oo.
Aby jednak przewoźnik w wymienionych sytuacjach został zwolniony z odpowiedzialności, powinien odnotować wszelkie nieprawidłowości w liście przewozowym, a w razie potrzeby zrobić także zdjęcia. Kierowca powinien więc być obecny podczas załadunku i rozładunku towaru, aby sprawdzić ilość towaru, jego stan i opakowanie. – Powinien zweryfikować informacje z listu przewozowego ze stanem faktycznym, a jeśli nie wniesie żadnych zastrzeżeń, trudno będzie później cokolwiek udowodnić – dodaje Maurycy Kieruj.
Pomoc kierowcy
Przy tej okazji pojawia się jeszcze jedna, często sporna kwestia: Czy kierowca powinien pomagać pracownikom magazynowym w czynnościach załadunku lub rozładunku towaru? Właściwa odpowiedź brzmi: to zależy. Strony umowy przewozowej mogą się porozumieć w tej kwestii, ale standardowo kierowca nie uczestniczy w obu tych czynnościach.
Trzeba jednak pamiętać, że ,,przewoźnik odpowiada, jak za swoje własne czynności i zaniedbania, za czynności i zaniedbania swoich pracowników i wszystkich innych osób, kiedy ci pracownicy lub osoby działają w wykonywaniu swych funkcji” (art. 3. Konwencji CMR). Jednym słowem, jeśli przewoźnik zgodził się na pomoc kierowcy przy załadunku lub rozładunku towarów, odpowiada za ewentualne szkody przez niego poczynione. Jeśli jednak kierowca zdecydował się pomóc pracownikom magazynu na własną rękę, przewoźnik nie ponosi za nie odpowiedzialności.
Polskie prawo nie sankcjonuje kwestii pomocy kierowcy w opisywanych sytuacjach. Trzeba jednak pamiętać, że są takie kraje, jak np. Hiszpania i Portugalia, w których przepisy wprost zabraniają załadunku czy rozładunku wykonywanego przez kierowcę. W Portugalii złamanie tego zakazu przez kierowcę będzie go kosztowało 15 tysięcy euro. Nad wprowadzeniem podobnego przepisu zastanawia się także Ministerstwo Transportu we Francji.
Bezpieczeństwo ładunków. Co trzeba pamiętać:
- ✅ Odpowiedzialność przewoźnika dotyczy zapewnienia bezpiecznego transportu między
nadawcą a odbiorcą towaru. - ✅ To firma transportowa odpowiada za właściwego zabezpieczenie ładunku w czasie
podróży. Dotyczy to przede wszystkim ochrony towaru przed przemieszczaniem się. - ✅ W szczególnych przypadkach nadawca powinien wskazać przewoźnikowi sposób
zabezpieczenia ładunku (vide: przykład puszek z farbą, które nie powinny być zabezpieczone
standardowo za pomocą pasów). - ✅ Umowa przewozowa może uregulować kwestię uczestniczenia kierowcy w procesie
załadunku lub rozładunku towaru. Firma transportowa odpowiada wtedy za ewentualne
szkody wyrządzone przez swojego pracownika. W Hiszpanii i Portugalii obowiązuje prawny
zakaz udziału kierowcy w czynnościach za- lub wyładowczych. - ✅ Kierowca powinien obserwować załadunek i wyładunek towaru i wpisać ewentualne uwagi (np. zauważone uszkodzenia, niewłaściwe opakowanie) do listu przewozowego. W przypadku roszczeń klienta, może to zwolnić przewoźnika od odpowiedzialności za poniesione straty związane z transportem.
- ✅ W przypadku widocznych uszkodzeń w towarze, odbiorca powinien zaznaczyć to w
dokumentach przewozowych. Jeśli ewentualne zniszczenia w towarze są widoczne dopiero
po rozpakowaniu towaru, odbiorca ma 7 dni na zgłoszenie swoich zastrzeżeń, ale powinien to
zrobić w formie pisemnej.
Bezpieczeństwo przewożonych ładunków to ważna kwestia w transporcie międzynarodowym i krajowym. Platforma Trans.eu umożliwia dostęp do fachowej wiedzy na ten temat, a przede wszystkim daje możliwość podjęcia zlecenia transportowego. Jest w czym wybierać, bo miesięcznie pojawia w tym miejscu około 9.5 miliona zleceń.
